Гастроэнтерология

Ferring фармацевтикалық компаниясы асқазан-ішек жолдарының ауруларын емдеу үшін тиімді дәрілік препараттардың арқасында халықаралық гастроэнтерологиялық қоғамдастықта жақсы беделге ие болды.

АІЖ аурулары кең таралған. Олар Батыс елдерінде медициналық көмекке жүгінудің жиі себебі болып табылады және терапевтке барудың барлық жағдайларының 20% - ын құрайды.

Тұрақты емес тамақтану, тағамдық қоспалар, күйзеліс, алкогольді шектен тыс пайдалану және темекі шегу – Батыста, дамушы елдерде асқазан-ішек ауруларының дамуына үлес қосатын негізгі факторлар, проблеманың түбірі инфекциялар, соның ішінде паразиттік аурулар болып табылады.

Ferring жүргізетін зерттеулер пациенттердің ауыр созылмалы гастроэнтерологиялық ауруларын емдеуге арналған жоғары тиімді дәрілік препараттарды жасауға көмектеседі.

Ferring компаниясы өндіретін препараттар асқазан-ішек жолдарының ауруларынан зардап шегетін адамдардың өмір сүру сапасын жақсартуға көмектеседі, мысалы, ішектің қабыну аурулары, ойық жара колиттері және Крон ауруы.

Сондай-ақ, Ferring компаниясы вазоактивті әсері бар дәрілік препараттарды шығарады. Препараттардың бұл тобын өңештің варикозды кеңейтілген көктамырларынан қан кетуді емдеу және гепаторенальды синдром кезінде, пациенттердің өмірі үшін қиын жағдайларда қолданады.

Бұдан басқа, Ferring компаниясы Ресей нарығында Ішекті колоноскопия жүргізуге дайындау үшін дәрі-дәрмек препаратын ұсынады (АІЖ-ны зерттеу және тоқ ішекке операциялар кезінде). Бұл препаратты қолдану пациенттерге дайындықты жеңілдетеді және мамандарға тексеруді ақпараттық және сенімді етуге көмектеседі.

Ішектің қабыну ауруы дегеніміз не?

Жаралы колит (ЖК) және Крон ауруы (гранулематозды энтерит) – өте сирек аурулар. Бұл ас қорыту жолдарының әртүрлі учаскелерінде қабыну және жара аймағын түзетін созылмалы бұзылулар. Бұл қабыну тұрақты және жиі диарея ұстамаларымен, іш аймағында ауырсынумен, қызбамен, созылмалы шаршау сезімімен және салмағын жоғалтумен сүйемелденеді.

Ішектің қабыну аурулары (ІҚА) негізінен әлемнің дамыған елдерінде кездеседі, кез келген популяцияда таралған, бірақ кейбір аймақтарда ауруы төмен.

Жалпы статистикаға сәйкес, аурушаңдық жағдайы оңтүстікке қарағанда солтүстік ендікте басым, ал ауылдық жерлерге қарағанда қалаларда басым.

Ішектің қабыну ауруларының дамуы

Жаралы колит және Крон ауруы барлық жас топтарында анықталады және кез келген жаста пайда болуы мүмкін, бірақ бұл аурулар көбінесе жастық шақта байқалады.

Бұл аурулардың ағымы болжалмайды, ауырлығына қарай әртүрлі және әдетте белсенді қабыну (өршу) сатылары мен төмен белсенділік кезеңдерінің кезектесуімен циклдық сипатқа ие, ауру симптомдары жоқ кезде ремиссия сирек кездеседі.

Жара колиті мен Крон ауруының ерте сатысында ауруды диагностикалау қиын. Олардың симптомдары өзара ұқсас және басқа аурулардың симптомдарына ұқсас. Кейде аурудың диагнозын растау және пациенттің өмір сүру стилімен және оның ағзасының ерекшеліктерімен үйлесімді емдеу үшін көп уақыт қажет.

Ішектің қабыну ауруларының пайда болу себептері

Бүкіл әлемде ЖЖҚ пайда болуының нақты себептерін анықтау бойынша көптеген зерттеулер жүргізілді, бірақ көптеген теорияларға қарамастан, аурудың пайда болу себебі анықталмады.

Ең алдымен, генетикалық факторлар мен қоршаған ортаның әсері ішектің жұмыс істеуіндегі теңгерімсіздікке әкелетін негізгі себептер болып табылады.

Жара колиті

Жара колиті қабыну кезінде тоқ ішектің үстіңгі (шырышты) қабатын таңдамалы зақымдайды, әрқашан тік ішектің аймағын қозғайды және одан жоғары тарайды. Пациенттердің белгілі бір пайызында қабыну тоқ ішектің бүкіл бет үстіне таралуы мүмкін. Жиі ауру 15 жастан 35 жасқа дейін, сирек кезде – 55 жастан 70 жасқа дейін дамиды.

Әлемде жара колитінің таралуы 100 000 адамға 400 жағдайға дейін жетеді.

Крона ауруы

Жара колитіне қарағанда Крон ауруы кезінде патологиялық процеске асқазан-ішек жолдарының кез келген фрагменті қатыстырылуы мүмкін, бірақ ауру жиі аш ішекте оқшауланады.

Әлемдегі Крон ауруының таралуы 100 000 адамға 150 жағдайды құрайды. Ауру әдетте 15-25 жас аралығында диагностикаланады. Статистикаға сәйкес, соңғы уақытта ауру жағдайлары артты.

Халықтың шамамен 15-20% - ы белгілі бір ІҚА түрімен ауыратын науқастармен туыс болып табылады, бұл аурудың патогенезінде тұқым қуалайтын фактордың әсерін көрсетеді.

Ішектің қабыну ауруларының асқынулары

Диарея ұстамалары тым жиі, айқын көрінген және қан қоспаларымен, ақуыздың айтарлықтай жоғалуы нәтижесінде сусыздану және диспротеинемия пайда болуы мүмкін, бұл анемияға, дегидратацияға және салмақ жоғалтуға әкелуі мүмкін.

Крон ауруы кезінде қабыну ішектің стриктурасына (тарылуына) әкелуі мүмкін, ол құрсақ қуысындағы ауруды қоздырады. Ауыр жағдайлар ішектің өтпеушілігі немесе ішек тінінің жарылуы сияқты өмірге қауіпті асқынуларға әкеп соғады.

Сонымен қатар, қабыну колиті бар пациенттерде колоректальды обырдың даму қаупі жоғары. Тәуекел аурудың таралуына, ұзақтығына, ауырлығына және аурудың пайда болу уақытына байланысты.

Зерттеу көрсеткендей, жара колитімен ауыратын пациенттерде колоректальды обыр ауруының қаупі 10, 20 және 30 жастан кейін тиісінше 2, 8 және 18% - ға артады.

Ішектің қабыну ауруларын бақылау және емдеу

Жаралы колитпен немесе Крон ауруымен ауыратын адамдардың көбі ішек тіндерінде қабыну процестерін бәсеңдетуге бағытталған дәрілік заттарды қолданады

ІҚА белсенді ағымы кезіндегі дәрігердің міндетті:

• Ремиссияға мүмкіндігінше тезірек қол жеткізу.
• Ағзаға қоректік заттардың, судың, дәрумендердің немесе минералдардың түсуін теңдестіру.
• Аурудың ауыр асқынуының алдын алу.
• Тиімді демеуші емнің көмегімен болашақта асқыну қаупін азайту.

ІҚА демеуші емі және ұзақ бақылау

ІҚА ұзақ бақылау демеуші режімде дәрілік заттарды тұрақты қабылдауды қамтиды. Бұл ем аурудың қайталануының даму ықтималдығын төмендетуге және ауыр асқынулардың туындау қаупін азайтуға мүмкіндік береді.

Ферринг Пентаса компаниясының препараты әдетте ІҚА демеуші емі ретінде қолданылады.

Көптеген зерттеулер Пентаса препаратының жоғары тиімділігі туралы куәландырады, бұл пациенттердің көбінде емдеуге жауаптың жоғары жиілігінде көрінеді. 

Қабынудың ауыр жағдайлары әсер ету механизмі бойынша ерекшеленетін препараттарды қолдана отырып біріктірілген емдеуді қажет етеді.

Аурудың асқынуының алдын алу

Жаңа зерттеулер көрсеткендей, ауруды ұзақ бақылау және  тоқ ішек немесе тік ішек обырының даму тәуекелдерін азайту пациенттің ІҚА демеуші емінің ұсынымдарына сәйкес дәрілік заттарды қабылдау режимін сақтағанда мүмкін екенін көрсетті.

ІҚА кезіндегі диета іс-шаралары

ІҚА дамуының негізгі факторларының бірі күйзеліс және тамақтану болып табылады.

Маман пациентке күйзеліс факторларының қарқындылығын төмендете отырып, рационға жасұнықтар, дәрумендеп, минералдар қосумен тамақтану сипатын өзгерте отырып, өмір салтын өзгертуді ұсына алады.

Өңештің варикозды кеңейтілген көктамырлары өңештің ішкі бетінен шығып, бауыр жетіспеушілігімен жүретін бауырдың созылмалы ауруларының нәтижесі болып табылады. Өңештің дистальды бөлігінің бет үстінде немесе оның асқазанмен қосылған жерінде кеңейтілген көктамырлардың пайда болуы осы тамырлардағы қысымның жоғарылауын және бауырдағы қан ағынының бұзылуы нәтижесінде олардың кеңеюін көрсетеді.

Көктамырдың варикозды кеңеюі эндоскопиялық әдіспен диагностикаланады, бірақ клиникалық практикада бұл қан кетуден кейін жиі анықталады.

Көкөтамырлардың варикозды кеңею себептері

Көктамырлардың варикозды кеңеюі портальды көктамырдағы қысымның ұлғаюына әкелетін бауыр зақымдануының тікелей көрінісі болып табылады.

Портальды венадағы қысымның ұлғаюы бауыр тінінде қайтымсыз құрылымдық өзгерістердің пайда болуына байланысты болады, бұл бауыр бөліктерін қанмен жабдықтауды күрделендіреді.

Бауыр көктамырларында тамыр кедергісінің жоғарылауы өңештің, асқазанның және аш ішек көктамырларының варикозды кеңейтілуімен тамыр коллатеральдерінің пайда болуына әкеледі.

Егер өзгертілген тамыр қабырғасына қан қысымы көктамырдың созылу шегінен асып кетсе, тамыр жарылуы және ішкі қан кетуі мүмкін.

Бауырдың зақымдануы әртүрлі факторлардың әсерінен болады, мысалы созылмалы алкоголизм, инфекциялар, токсиндер, жүрек жеткіліксіздігі және аутоиммунды аурулар.

Алкоголь және вирустық гепатит бауырдың зақымдануының және ондағы қайтымсыз құрылымдық өзгерістердің қалыптасуының негізгі факторлары болып табылады.

Өңештің варикозды кеңейтілген көктамырларынан қан кетудің жедел тоқтауы

Өңештің варикозды кеңейтілген көктамырларынан қан кету (ӨВҚ) жедел медициналық араласуды талап етеді, ол қан жоғалтуды азайтуға және әлеуетті жүйелік асқынуларды болдырмауға бағытталған.

Бауыр циррозы бар пациенттердің 90%-ында орташа есеппен 10 жылдан кейін көктамырдың асқазан-өңеш кеңеюі дамиды.

Өңештің варикозды кеңейтілген көктамырларының қан кетуі кезінде өлімге ұшыраудың қаупі

Қан кету алғаш рет пайда болған адамдар үшін өлімге ұшыраудың даму қаупі 30-50% құрайды. Қазіргі заманғы терапия тәуекелді шамамен 20% - ға дейін төмендетті. Кейбір өңірлерде қан кетуден кейін бір жылдан кейін тіршілік сақтап қалған пациенттердің саны өте төмен болуы мүмкін (30-35%), алайда бұл көрсеткіш ілеспелі аурулардың көрінуіне байланысты.

Өңештің варикозды кеңейтілген көктамырларынан қан кетудің бірінші жағдайынан кейін қайта қан кету қаупі 2 жыл ішінде 60-80% - ға тең, өлім-жітім деңгейі әрбір қан кету жағдайында 20% - ды құрайды

Өңештің варикозды кеңейтілген көктамырларынан қан кету кезіндегі жедел жәрдем

Өңештің варикозды кеңейтілген көктамырларынан қан кету кезінде шұғыл көмек қажет.

Портальды көктамырдағы қысым барынша жылдамырақ төмендеуі қажет, себебі бұл қан кетуді азайтады және қан кетуден туындаған теріс салдарларды азайтады.

Варикозды кеңейтілген көктамырлардан қан кетуді емдеу кезінде, портальды көктамырдағы қысымды азайтатын, вазотропты әсер ететін дәрілік препараттардың қатары қолданылады, мысалы, терлипрессин (Ferring компаниясы).

Препараттың клиникалық артықшылықтарын ескере отырып, көптеген мамандар дереу гемостазды талап ететін жағдайларда терлипрессинді қолданады.

Терлипрессин ішкі мүшелер тамырларының вазоконстрикциясын тудырады.

Бұл портальды көктамырдағы қысымды азайта отырып, құрсақ қуысы мен кіші жамбас тамырларындағы қан ағынының біркелкі қайта бөлінуіне әкеледі, бұл зақымданған тамырлардан қан кетудің қарқындылығының азаюына және оның толық тоқтауына әкеледі.

Варикозды кеңейтілген көктамырлардан қан кету кезіндегі медициналық көмек

Циркуляцияланатын қанның көлемін толтыру үшін қан мен плазма ақуыздарын құюды қоса алғанда, әр түрлі әдістер қолданылады.

Кейде қан кетуді бақылау үшін қосымша техниканы қолдануға тура келеді. Қолданылатын техникалардың бірі – Блэкмор зондын енгізу. Құрылғы қан кетуді азайта отырып, қан кетіп жатқан тамырға қысым жасайды.

Төтенше жағдайларда хирургиялық процедураны орындайды - портальды көктамырды (TIPS) трансюгулярлы бауырішілік шунттау.

Бұл процедура бауырдағы шамадан тыс қан қысымын азайтады және қан тогын қалпына келтіреді.

Өңештің варикозды кеңейтілген көктамырларынан қан кетудің профилактикасы

Жоспарлы дәрі-дәрмектік емдеу әдетте қан кетудің даму және асқынулардың пайда болу қаупін төмендетеді. Профилактикалық ем Терлипрессин, бета-адреноблокаторлар, сондай-ақ портальды көктамырдағы қысымды азайтатын басқа да дәрілік препараттарды тағайындаудан тұрады.